جلال شرفی چگونه شکنجه شد اما اعتراف نکرد؟، سیاه چاله ای برای یک دیپلمات - وبلاگ ساعت فروشی

به گزارش وبلاگ ساعت فروشی ، سید جلال شرفی دیپلمات ایرانی مورخ 15 بهمن 1385 حین انجام خدمت دیپلماتیک در خیابان عرصات هندیه بغداد، به دست عده ای تروریست تکفیری عراقی ربوده و به تروریست های آمریکایی فروخته می گردد و بعد از بیش از 50 روز اسارت و شکنجه در 13 فروردین سال 1386 از سیاه چال آن ها فرار می نماید و پیروز می گردد خود را به سفارت ایران برساند. سنگ بنای اولیه کتاب سیاه چال مستر گزارشی رسمی است که جلال شرفی از این حادثه برای وزارت امور خارجه نوشته است. سیاه چال مِستر اولین تجربه نویسندگی محبوبه عزیزی است که طی یک سال با یاری مرتضی سرهنگی نویسنده پیشکسوت ادبیات دفاع مقدس به رشته تحریر درآمده و به تازگی از سوی انتشارات سوره مهر چاپ و منتشر شده است. در ادامه گفت وگو با نویسنده این کتاب را می خوانید.

تألیف کتاب سیاه چال مستر چگونه شکل گرفت؟

حدود دوازده سال است در کتابخانه تخصصی جنگ حوزه هنری کار می کنم. این سال هایی که در کتابخانه بودم با خاطرات جنگ بیگانه نبودم، کتاب های خاطره را تورق می کردم و می خواندم و به این حوزه علاقه مند بودم. از طرفی به علت مجاورت کتابخانه با دفتر آقای سرهنگی ایشان مرا می شناختند. درجلسه دفاع کارشناسی ارشد من هم شرکت نموده بودند و بنابر گفته خودشان، بیان و قلم مرا دیده بودند و مناسب نوشتن این خاطرات دانستند. خودم هم علاقه مند بودم در این حوزه کار کنم. وقتی آقای سرهنگی این سوژه را در آبان ماه 1396 به من پیشنهاد کردند، استقبال کردم و از دی ماه همان سال شروع به کار کردم. آقای سرهنگی به عنوان کارشناس ادبیات اسارت و بازداشتگاهی بر این اثر نظارت داشتند و هدایت ام کردند، مراحل کار زیر نظر ایشان پیش رفت. بعد سرانجام متن، چند کارشناس دفتر ادبیات و هنر مقاومت که کارشان به طور تخصصی خاطره نگاری است، این کتاب را مطالعه کردند و نظراتشان را ارائه دادند. شروع کار و انجام مصاحبه از دی ماه 1396 و بعد معارفه من با آقای شرفی شروع شد. مصاحبه ها روزهای دوشنبه انجام می شد. این کتاب حاصل 11 جلسه دو ساعته و سه جلسه مصاحبه تکمیلی سه ساعته من با جلال شرفی بود. بیش از یک سال به صورت مداوم روی نوشتن این کتاب متمرکز شدم حتی روزهای تعطیل هم در دفتر و خانه کار را رها نکردم. کتاب هم بهمن ماه سال 97 برای انتشار آماده شد که روز خوبی برایم بود.

ممکن است این دیپلمات هنوز تحت تعقیب باشد، گفت وگوها و نوشتن این کتاب با رعایت مصالحی انجام شد یا همه وقایع با جزئیات، ذکر شده است؟

همه آنچه برای نوشتن و تکمیل این کتاب لازم بود، پاسخ داده و نوشته شده است، اما بنا بر مصالحی مثل احتمال تحت تعقیب بودن ایشان و باز بودن پفراینده، برخی اسامی تغییر داده شد تا برای افرادی که در دوره فرار به ایشان یاری کردند مسئله ای در عراق پیش نیاید و ردیابی نشوند، اما جزئیات مربوط به ربوده شدن بدون کم و کاست، ذکر شده است.

پس از یک دهه از ربوده شدن ایشان، وقایع را با جزییات به یاد داشتند؟

از روزی که ایشان از اسارات فرار کردند و به وطن بازگشتند، گزارشی برای وزارت امور خارجه خودمان نوشتند آنچه در این روزهای سخت بر ایشان گذشته توضیح دادند. چون این مستند نگاری به سرعت اجرا شده و وقایع با جزییات نوشته شده است توانست به ما در به انجام گفت وگو و فرایند مصاحبه، یاری کند.

برخی خاطرات و وقایع در کتاب تکرار شده است. این مسأله تعمدی بوده یا علت دیگری داشته است؟

برخی مطالب مثل زیر نور آفتاب نشستن، آزار دادن زخم ها و یا ماجرای پشه های بال سفید در کتاب تکرار شده اند. چون ایشان در جای محدودی محبوس بوده و کسی کنارش نبوده، همه وقایع دائم برایش تکرار می شد که همین باعث رنج و آزار راوی بوده است، برای اینکه این زجرآور بودن برای مخاطب قابل لمس و درک باشد آن ها در کتاب هم تکرار شده اند.

وقتی راوی خاطراتش را نقل می کرد چه حس و حالی داشت؟

تکرار آن روزها برای آقای شرفی سخت بود و چون برای تکمیل شدن کار، بر آن روزها و احوالات و حالاتش تأکید داشتم، این یادآوری برایش دردآور بود. فشار روحی که وی حین مصاحبه تحمل می کرد گاهی به من هم منتقل می شد، حس می کردم چه مصائبی را از سر گذرانده اند. لحظه ای که می خواست یک صحنه اعدام را برایم توصیف کند، قلب من هم به تپش افتاده بود. اما وقتی گفت وگوهای من با وی تمام شد اعتراف کرد با نقل خاطرات سبک شده و حس بهتری دارد.

گویا تروریست ها به دنبال اطلاعاتی از یک گروه مسلح بوده اند؟

از سؤال هایی که تروریست ها از وی می کردند معلوم بود اطلاعاتی از یک گروه مسلح می خواستند و اینکه بمب گذاری های عراق و بغداد را به ایران نسبت بدهند. با همه سختی ها و شکنجه هایی که آقای شرفی متحمل شد و آثارش هنوز هم هست، تن به خواسته تروریست ها نداده و تا آنها بخواهند تدابیری برای دریافت اقرار بیندیشند، او در یک فرصت مناسب و با تیزهوشی پیروز می گردد از سیاه چال فرار کند.

این دیپلمات چطور شرایط شکنجه را تحمل کرد و اطلاعاتی به این گروه های تروریستی نداد؟

جلال شرفی در زمان اسارت فرصت زیادی داشت به آنچه قرار است بر سرش بیاید، فکر کند به این که تروریست ها پیروز می شوند از او اعتراف بگیرند، یا نه؟ به این که چطور باید در مقابل آن ها مقاومت کند و به کشورش خیانت نکند و حافظ منافع کشور باشد. خودش می گوید در این لحظه ها به خانواده و عشیره اش فکر می نموده و این که اگر در پی شکنجه مسائلی را بگوید و اعتراف کند حتماً خانواده طردش می نمایند و این که مطمئن بوده خانواده اش راضی اند به این که او شهید گردد اما به کشورش خیانت نکند. فکر کردن به پدر، مادر، خواهر و برادرها، همسر و به دخترش زهرا باعث می شده قوت قلب بگیرد و شکنجه را تحمل کند و کوچک ترین اطلاعاتی به دشمن ندهد.

این اسارت چه تأثیری در زندگی وی گذاشته است؟

بعد از اسارت وی از نظر روحی و عصبی آسیب دیده بود، چند سال در پی درمان و تحت نظر پزشک بوده است، گویا حبس و شکنجه آسیب های جسمی ، روحی و روانی زیادی به او وارد نموده بود که هر روز بهتر می گردد و سلامت خودش را بیشتر به دست می آورد.

کتاب سیاه چال مستر، تألیف محبوبه عزیزی، در 363 صفحه، شمارگان 1250 نسخه به بهای 37 هزارتومان از سوی انتشارات سوره مهر به بازار نشر عرضه شده است.